ดอก   สีส้ม  เหลืองอมส้มหรือเหลืองทอง  ออกเป็นช่อสั้น ๆ หรือช่อกระจุก ตามกิ่งก้านและลำต้น  กระจุกละ 3 - 10 ดอก  ทะยอยบานครั้งละ 3 - 5 ดอก  ก้านช่อดอกสีน้ำตาลอมแดงมีขนอ่อน ๆ ประปราย  ยาว 1- 2 เซนติเมตร  กลีบเลี้ยงหรือกลีบรองดอกสีน้ำตาลอมแดงยาว 1.0 - 1.5  เซนติเมตร  มีรอยผ่าเปิดด้านเดียวด้านหน้าตามทางยาวติดกันเป็นหลอดห่อหุ้มกลีบดอก  กลีบดอกเชื่อมติดกันเป็นหลอดทรงกระบอก  โคนแคบตรงกลางค่อย ๆโป่งออก  ปลายดอกแยกออกเป็น 5 กลีบ  บานแผ่และม้วนลงด้านนอก  เกสรตัวผู้ 4 อัน  โผล่ออกมาเสมอปากกลีบดอก  เมื่อบานเต็มที่กว้าง 1.5 - 2.0 เซนติเมตร  ยาว 5 - 7 เซนติเมตร  ดอกจะบาน 1 - 2 วัน  แล้วร่วงหล่นและดอกใหม่จะทะยอยบานขึ้นมาแทนที่

ผล    ผลแห้งเป็นฝักรูปทรงกระบอกยาวเรียว  คล้ายฝักถั่วฝักยาว  กว้าง 0.5 - 0.7  เซนติเมตร  ยาว 30 - 40 เซนติเมตร  ฝักแก่จะบิดเวียนเป็นเกลียวเล็กน้อย  เมื่อแห้งจะแตกออกเป็น  2 ซีก ภายในฝักมีแกนทรงกระบอกเล็ก ๆ ยาวเรียวเป็นที่อยู่ของเมล็ด

ประโยชน์      
                สมัยโบราณนิยมนำดอก  มาใส่ใบยาสูบแทนการมวนบุหรี่  เพราะให้รสชาติและมีกลิ่นหอม  เปลือกต้มกับน้ำ  ดื่มแก้ท้องเสีย  ใบตำคั้นน้ำทาหรือพอกแผลรักษาแผลสด     แผลถลอกเพื่อห้ามเลือด   ในงานวิจัยพบว่าสารในต้นกาสะลองคำ  มีฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์ HIV - 1 reverse transcriptase  ดอกนำมาย้อมผ้า
กาสะลองคำ  เป็นไม้ต้นที่มีทรงพุ่มสวยงามแน่นทึบให้ความร่มรื่นได้ดีมาก  ทรงพุ่มไม่สูงและใหญ่เกินไป   ดอกมีสีสวยและออกดอกตลอดปี  โดยเฉพาะถ้าอากาศหนาวเย็นกาสะลอง คำจะมีความสวยงาม และออกดอกได้มากขึ้น  เหมาะที่จะปลูกไว้ภายในบริเวณบ้านที่มีพื้นที่กว้างพอสมควร

กาสะลองดำ เป็นไม้ยืนต้นประจำจังหวัดเชียงราย

เรียบเรียงและถ่ายภาพ โดย รศ.ชนะ วันหนุน